Byliśmy zaskoczeni, jak pozytywnie praktyka Zazen zaczęła wpływać na nasze ciało i umysł. Dotychczas każdy nasz poranek zaczynaliśmy od ćwiczeń jogi i śniadania, co przynosiło nam wiele korzyści, jednak czegoś naszej porannej rutynie jeszcze brakowało. Postanowiliśmy coś zmienić, a właściwie dodać, żeby zaczynać dzień ze świeższym umysłem i energią. Postawiliśmy na Zazen, praktykę wywodzącą się z filozofii Zen. Wystarczyło 10 minut dziennie, żeby wprowadzić tak pozytywne zmiany do naszego życia.
Praktyka Zen przepisywana przez lekarza
Takada Akikazu, japoński doktor medycyny przez wiele lat studiował wpływ Zen na ludzkie zdrowie, napisał też o tym wiele książek. Jedna z nich, zatytułowana w wolnym tłumaczeniu “Wprowadzenie do Zazen poprzez praktykę 10 minut dziennie” możliwie jak najłatwiej tłumaczy Zazen. Jest idealna dla osób, które pierwszy raz spotykają się z tą praktyką i dlatego właśnie na tej wiedzy oparliśmy nasz wpis.
Zazen w medycynie
Jedną z wielu korzyści praktykowania Zazen jest lepsza higiena snu. Jeżeli masz problemy z zaśnięciem lub przebudzasz się w nocy, półgodzinny trening umysłu sprawi, że bez większych problemów będziesz mógł cieszyć się lepszym wypoczynkiem. Jest on również skuteczny w przypadku wysokiego ciśnienia krwi i poziomu cukru. Badania wykazały, że siedzenie w pozycji Zazen przez 3 minuty obniża ciśnienie krwi. Kiedy się uspokajasz, uwalniana jest insulina, dzięki czemu poziom cukru spada.
W tym roku szczególnie łatwo jest odczuć długie i zimowe wieczory. Brak słońca, ruchu i ciągłe siedzenie w domu źle wpływa na to, jak się czujemy. To idealne warunki, w których może rozwijać się depresja. A praktyka Zazen jest dobrym sposobem na walkę z nią, przez co naprawdę warto poświęcić na nią chociażby 10 minut dziennie. Po pewnym czasie, stopniowo pozbędziesz się złudzeń, które zazwyczaj nazywasz problemami lub zmartwieniami.
W Zazen bardzo ważna jest prawidłowa pozycja ciała. Kiedy poprawiasz postawę, mięśnie i ścięgna napinają się. Z tego miejsca wysyłany jest bodziec do kory przedczołowej mózgu, który stymuluje jego pracę. Przykładowo, właściwie niemożliwe jest zaśnięcie podczas stania, ponieważ bodźce z kręgosłupa, bioder i stóp są wysyłane aby Cię rozbudzić. Z drugiej strony, kiedy leżysz, możesz bez problemy zasnąć, ponieważ mięśnie relaksują się i stymulacja nie dociera do mózgu. Podczas Zazen, ścięgna nóg i bioder są naciągane, mięśnie wokół kręgosłupa napinają się, a stymulacja budzi mózg.
Zadaniem kory przedczołowej jest również pomóc w skupieniu się na zdaniu, które wykonujesz. Jeżeli mocno odczuwamy jakiś problem, zaczyna stymulować on w ten sposób układ limbiczny mózgu, wywołując emocje takie jak lęk, strach i zmartwienie. Trudno jest to kontrolować siłą woli. W takich sytuacjach można skorygować postawę i stymulować korę przeczołową by pomóc skupić Ci się na tym co widzisz i słyszysz, co pomaga powstrzymać natrętne myśli.
Na przykład teraz czytasz to zdanie. Prawdopodobnie nie zauważasz odgłosu przejeżdżających samochodów, a wrażenie dźwięku pojawiło się teraz, kiedy zostałeś o tym poinformowany. Dzieje się tak, ponieważ kora przedczołowa skupiła się na zadaniu czytania. Kiedy się zamartwiamy, układ limbiczny zostaje nieprawidłowo pobudzony. Wielu osobom z trudem przychodzi powstrzymanie tego odczucia, a nieprzyjemne myśli przychodzą jedna po drugiej. Poprawiając swoją postawę i praktykując Zazen w takich momentach, możesz łatwo się uspokoić i skoncentrować swoje myśli na oddechu, wyciszając umysł.
Czym jest Zazen?
Praktyka Zazen różni się nieco od medytacji. Głównym założeniem jest pozostać świadomym w rzeczywistości, nie zamykamy więc oczu, zostawiamy je lekko otwarte. W tym przypadku jest również bardzo ważna nasza postawa – podczas gdy medytując, możliwe jest siedzenie w dowolnej wyprostowanej pozycji lub nawet położenie się, w Zazen zasady są ściśle określone. Dzięki temu możemy po prostu siedzieć w skupieniu. Nie próbujemy w ten sposób niczego osiągnąć. Zwykle dajemy się zwieść poprzez nasze pragnienia i powierzchowne rzeczy w codziennym życiu, w praktyce Zazen jest jednak ważne, aby nie być związanym tymi myślami. Jeżeli szukamy spokoju umysłu i tego nie dostajemy, stajemy się tym samym bardziej zestresowani. Tak więc prawdopodobnie wszystkie korzyści wynikające z Zazen mogą nam dać motywację do zaczęcia i kontynuowania, podczas samej praktyki musimy je jednak porzucić.
Jak zacząć? 3 rzeczy do poprawy
Przede wszystkim popraw swoją postawę. Popraw swój oddech. I popraw swój umysł.
☆Prawidłowa postawa
Istnieją dwa sposoby na znalezienie prawidłowej postawy:
- Połóż jedną ze stóp na jej przeciwległym udzie
2. Połóż prawą stopę na lewym udzie, a lewą stopę na prawym udzie
Zazwyczaj drugi ze sposobów siedzenia jest przeznaczony dla ludzi praktykujących już od pewnego czasu. Polecamy więc zacząć od jednej stopy, a następnie powoli próbować dodać drugą. Nie rozróżniaj jednak tego na lepszą lub gorszą postawę. Po prostu poczuj, na co pozwala Ci ciało w danym momencie i to zrób. Jeżeli od początku uznasz to za bolesne, najprawdopodobniej Twoja praktyka skończy się bardzo szybko, a najważniejsze jest to, żeby kontynuować.
☆Pozycja rąk
Ułóż obie ręce tak, aby lewa dłoń spoczywała na prawej. Upewnij się, że kciuki są wyrównane.
☆Końcowe ustawienie ciała i wzrok
Potrząśnij ciałem na boki, gdy jest mniej więcej wyprostowane, dzięki temu ustabilizujesz swoje ciało w prawidłowej pozycji. Ustaw swój podbródek tak, żeby nie wystawał poza linię ciała. Upewnij się, że Twoje uszy i ramiona są w jednej linii, tak samo jak Twój nos i pępek.
Otwórz delikatnie swoje oczy i umieść swój wzrok na ziemi, w odległości około 1 metra. Prawdą jest to, że ludzie często myślą bez patrzenia na to, co ich otacza. Dlatego jest to pomocne, kiedy podczas praktyki w Twojej głowie pojawią się myśli (a na początku może być ich bardzo wiele ).
☆Poduszka
Pomocną rzeczą do zachowania podczas praktyki prawidłowej postawy jest zwykła, mała poduszka. Zaginamy ją lekko i siadamy na połowie naszych pośladków.
☆Prawidłowy oddech
Po pierwsze, spróbuj usunąć całe powietrze z płuc za pomocą głębokiego wydechu i powtórz to kilka razy. Następnie weź oddech tak wolno, jak to tylko możliwe. Pozostaw ten oddech tak, aby oddychać w naturalny sposób poprzez swoje nozdrza.
Oddech jest bardzo ważny, zarówno w praktyce Zazen, jak i w wielu codziennych sytuacjach. Oddychając powoli, wydzielana jest serotonina, która jest naszym sprzymierzeńcem w walce z depresją i złym samopoczuciem. Poprawia ona nastrój i polepsza pamięć.
Jednym ze sposobów na aktywację nerwu seretoninowego jest użycie naszych mięśni brzucha. Weź powolny wdech i wydychaj powietrze powoli i długo, napinając mięśnie znajdujące się pod pępkiem. Oddychając w ten sposób przez pół godziny, stężenie serotoniny w Twojej krwi wzrośnie, a fale mózgowe zmienią się, dobrze wpływając na samopoczucie. Ma to również znakomity wpływ na poprawę postawy ciała. Dzięk temu poczujesz się także bardziej wypoczęty.
☆Prawidłowy umysł – nie myśl o niczym
To bardzo prosta, ale jedna z najważniejszych zasad Zazen. Podczas praktyki nie myśl o niczym. Jeżeli pojawią się myśli, nie walcz z nimi, jednak powoli staraj się powrócić do skupienia się na swoim powolnym oddechu. Jeżeli konsekwentnie będziesz to trenował, po pewnym czasie znikną Twoje złudzenia. Nie poddawaj się, jeżeli na początku jest to bardzo trudne – praktyka czyni mistrza! Pamiętaj także, że bardzo trudno jest skorygować swój umysł bez poprawnej postawy i oddechu. Umysł i ciało są jednym podczas praktyki – nie próbuj ich od siebie oddzielać!
Co zrobić po zakończeniu praktyki?
Pod koniec praktyki powoli porusz rękoma i delikatnie wstań.
Po zakończeniu Zazen warto wprowadzić w swoje życie kilka sposobów, które pozwolą na odnalezienie duchowego spokoju w życiu codziennym. Warto pamiętać o oddechu i naszym skupieniu na każdej aktywności, którą w danym momencie jesteśmy zajęci – mistrzowie Zen mówią wtedy, że wszystko, co wykonujemy, jest Zazen. Starajmy także wychwycić w naszym zachowaniu momenty, w których kierują nami nasze złudzenia i pragnienia. Polecamy je gdzieś zapisywać – ma to na celu uświadomienie sobie co tak naprawdę jest powodem naszych zmartwień. Taka praktyka może przynieść naprawdę niesamowite efekty.
Możemy powiedzieć, że celem Zen jest poprawienie umysłu. Poprawić swój umysł znaczy porzucić wszelkie uprzedzenia i wyeliminować piętno mówiąc, że coś jest dobre lub złe. Lepiej nie pamiętać złych rzeczy, jednak skupiając się na tych dobrych, wpadamy w nawyk zapamiętywania wszystkiego. Jeżeli nasz umysł jest w nieładzie, zaczniemy żyć w przeszłości lub przyszłości, tworząc scenariusze oparte na naszych doświadczeniach, które jeszcze się nie wydarzyły. Więc dopóki nie będzie on zorganizowany, staraj się nie przypominać obsesyjnie wydarzeń. Skupiając się na oddechu, będziesz w stanie pozostać w teraźniejszości.
Jaki jest najlepszy czas i miejsce do praktykowania Zazen?
Prawie każdy czas i moment jest dobry na to, aby praktykować Zazen. Podając przykład – kiedy czujemy się zestresowani, siadamy w Zazen i staramy się skupić na swoim oddechu. Jest to wtedy idealna pomoc – a więc i idealny czas! Na co dzień robimy to również rano po przebudzeniu, a także wieczorem przed pójściem spać, na podłodze obok łóżka. Jeżeli w Twoim otoczeniu będzie spokojnie, na pewno łatwiej będzie Ci się wyciszyć. Możesz wybrać się do lasu, nad rzekę lub w góry – gdziekolwiek masz ochotę. Jasne, dzienne światło pozwoli na większe wydzielenie serotoniny i stabilizację umysłu. Warto także być ubranym w coś luźnego, żeby było wygodnie. Pamiętajmy też o ściągnięciu naszych skarpetek. Nie polecamy praktyki podczas bycia głodnym lub przejedzonym – przyciągnie to nasze myśli, których staramy się pozbyć podczas Zazen.
Praktyka Zazen może pomóc w odnalezieniu spokoju ducha wielu zmartwionym osobom. Nie zniechęcaj się prawidłową postawą, oddechem i umysłem. Początki są zawsze trudne, jednak wytrwanie i kontynuacja są najważniejsze i przyniosą Ci wiele korzyści.
